انتطار بشر از دین

مشخصات کتاب: انتطار بشر از دین

نویسنده: دکتر محمد امین احمدی

ناشر: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

تهیه: پژوهشکده فلسفه و کلام

ویراستار: علی اکبر علیزاده

چاپ سوم: زمستان 1386

شمارگان: 1500 نسخه

قیمت: 3800 تومان

 

معرفی

مباحث کتاب در ضمن دو بخش “مبانى و کلیات” و “حدود و ثغور انتظار بشر از دین” ترتیب یافته است. بخش اول در سه فصل و در پاسخ به سه سؤال تنظیم شده است.

در فصل اول سعى شده به این سؤال پاسخ داده شود که معناى محصّل و دقیق انتظار بشر از دین و مسئله اصلى آن چیست، بر چه مبانى و مفروضاتى مبتنى است و حل آن چه نتایج و پى آمدهایى را در بر دارد.

سؤال اصلی فصل دوم این است که آیا به لحاظ تاریخى صورت بندى متفکران مسلمان از آموزه هاى اسلامى تحت تأثیر انتظار آنان از دین بوده است. در این فصل سعى شده است مبانى و مبادى بیرونى معرفت دینى متفکران مسلمان که نمایندگان و سازندگان فکر غالب در اسلام اند شناسایى و تأثیر این مبانى و مبادى بر فهم و تفسیر آنها از متون دینى نشان داده شود. ضمناً خاطرنشان شده است که چگونه این مبانى و مبادى در دوره جدید، دست کم مورد مناقشه است که اگر، در پرتو این مناقشه ها، در این مبانى تجدیدنظر صورت گیرد انتظار ما از دین دچار تحول اساسى خواهد شد.

فصل سوم به این سؤال مى پردازد: آیا فهم ما از متون دینى لزوماً مسبوق به انتظارى است که از دین داریم و متن فقط در دایره انتظارات مفسر براى او واجد دلالت است نه بیش از آن. به منظور بررسى این مسئله، پنج نظریه در باب تفسیر متون، گزارش و بررسى شده است که به ترتیب عبارتند از: دور هرمنوتیکی گادامر، قوس هرمنوتیکی ریکور، نیت‌گرایی هیرش، نظریه عبدالکریم سروش و نظریه تفسیرى مفسران و اصول دانان مسلمان.

موضوع اصلى بخش دوم بررسى و نقد پیش فهم هایى است که بنابر ادعا مى توانند انتظارات ما را از دین تعیین کنند. این بخش در طى سه فصل به سؤال هاى اصلى مسئله انتظار بشر از دین پاسخ مى دهد. در فصل اول این پرسش بررسیده می شود که چه چیز را نمی توان از دین انتظار داشت. در فصل دوم عمدتاً به این سؤال پاسخ داده مى شود که نیازهاى ضرورى ما که براى رفع آنها چاره اى جز رجوع به دین نداریم چه هستند.

فصل سوم به بررسى لوازم آموزه کلامى و درون دینى کمال دین اختصاص یافته است.

در پایان تحت عنوان مؤخره نتیجه پژوهش به صورت خلاصه گزارش شده است.

قلمروهای هستی از نگاه فیلسوفان تحلیلی

مشخصات کتاب: قلمروهای هستی از نگاه فیلسوفان تحلیلی

نویسنده: دکتر محمد امین احمدی

ناشر: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

تهیه: پژوهشکده فلسفه و کلام

سرویراستار: محمد باقر انصاری

ویراستار: محمد اسماعیل انصاری

چاپ اول: زمستان 1398

قیمت: 110000 تومان

 

معرفی کتاب:

قلمروهای هستی از نگاه فیلسوفان تحلیلی، کوششی است در راستای معرفی «هستی شناسی » فیلسوفان تحلیلی. هستی شناسی حوزه‌ای از تفکر فلسفی است که همچنان در بن و بنیاد تفکر تجربت اندیش و علم‌گرایانه فیلسوفان تحلیلی وجود دارد. حتی می‌توان گفت مقولات هستی شناختی این فیلسوفان از جهاتی همان مقولات هستی شناختی فیلسوفان سنتی و مدرسی است. لکن از چهار حیث تفاوتی ژرف در فلسفه تحلیلی به وجود آمده است که در فلسه سنتی و مدرسی نیست: نخست این‌که مقولاتی به سبب مسایل ناشی از فلسفه زبان و علوم طبیعی در هستی شناسی فیلسوفان تحلیلی مطرح شده اند که در هستی شناسی سنتی و مدرسی غایب اند.

دوم. دقیقا به دلیل التزام روش‌شناختی و معرفت شناختی فیلسوفان تحلیلی به تجربه گرایی وعلوم طبیعی جدید، مقولات هستی شناختی آنان به گونه‌ای اند که وجود را در همان سطح برای ما قابل فهم می‌سازند که زبان به کار رفته در علوم ما را به آن ارجاع می‌دهند، به عبارت دیگر در واقع توسط این مقولات زبان به کار رفته در علوم برای ما قابل فهم می‌شوند. و لذا در این سنخ از وجودشناسی و مقولات آن جایی برای طرح و اثبات موجودات متعالی وجود ندارد، در حالی‌که در فلسفه سنتی و مدرسی مقولات هستی شناختی عمدتا برای فهم و اثبات موجودات متعالی به کار گرفته می‌شوند.

سوم. تحلیل زبان روش و تکنیکی است که از سوی فلیسوفان تحلیلی در حل مسایل فلسفی به کار گرفته شده است و اما ما شاهد کاربرد این روش و تکنیک در فلسفه سنتی نیستیم.

چهارم. فیلسوفان تحلیلی برای اثبات وجود موجوداتی چون کلیات و قضایا به نوعی از برهان تحت عنوان برهان زبان شناختی، استناد می‌کنند که در فلسفه سنتی شناخته شده نیستند. این کتاب می‌تواند راه ما را به سوی فهم این مسایل تا حدودی باز کند و جزئیاتی فراوان در این کتاب طرح و بررسی شده است که در قالب این صورتبندی جای می‌گیرند.

کتاب در سه بخش سامان یافته است. بخش اول از دو فصل تشکیل شده است: فصل اول به تحلیل معناشناختی فیلسوفان تحلیلی از مفهوم هستی اختصاص یافته است. در فصل دوم رویکردهای عمدۀ تحویل‌گرایانه در هستی‌شناسی معرفی شده است. بخش دوم که پرحجم‌ترین بخش کتاب است، از پنج فصل تشکیل شده است و در آن انواع و اقسام موجودات انتزاعی از نگاه فیلسوفان تحلیلی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بخش سوم از دو فصل تشکیل شده و در این دو فصل موجودات انضمامی، یعنی موجودات زمان‌مند و مکان‌مند، بحث شده است. مسألۀ عمده‌ای که در این بخش از آن بحث شده است، این است که جزئیات بنیادین و تحویل‌ناپذیری که جهان خارج و انضمامی از آن‌ها تشکیل شده، چه هستند؟

 

تناقض نما یا غیب نمون؛ نگرشی نو به معجزه

مشخصات کتاب “تناقض نما یا غیب نمون؛ نگرشی نو به معجزه”

نویسنده: محمد امین احمدی

ناشر: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

تهیه: پژوهشکده فلسفه و کلام

ویراستار: محمود سوری

چاپ اول: خزان 1389

شمارگان: 1400

قیمت: 7500 تومان

 

معرفی

معجزه یکی از مباحث بحث برانگیز در نظام های کلامی و فلسفی مختلف بوده است. این مسأله امروز نیز به ویژه در میان متفکران غربی از مباحث مهم فلسفه دین تلقی می شود. کتاب تناقض نما یا غیب نمون: نگرشی نو به معجزه به بررسی تطبیقی مسأله معجزه در فلسفه اسلامی و فلسفه غرب پرداخته، رهیافت ها و نظرگاه های متفکران مسلمان و غربی را گزارش و بررسی کرده است. کتاب با مدخلی در باب نگاه اسلام و مسلمانان و غربیان راجع به معجزه آغاز شده و سپس در چهار بخش چیستی معجزه، امکان وقوع معجزه، اثبات و نوع معجزه، و وجه دلالت معجزه بررسی شده است. در بخش اول بعد از بحث لغوی راجع به اعجاز، تعریف معجزه از دیدگاه اندیشمندان غربی و اندیشمندان اسلامی تقریر شده و در آخر به این پرسش پرداخته شده است که آیا معجزه لزوما نقض قانون طبیعت است. در بخش دوم مشکلات منطقی، فلسفی و معرفت شناختی اعجاز مورد واکاوی قرار گرفته و با بحث از امکان و وقوع معجزه به این پرسش پرداخته شده است که چگونه می توان فهمید که حادثۀ اعجازآمیز تبیین طبیعی ندارد. زیرعناوین اصلی بخش سوم که عنوان اصلی آن اثبات معجزه است عبارت اند از: عدم احتمال ذاتی معجزه از دیدگاه هیوم و منتقدانش، بررسی تأثیر قوانین علمی بر عدم احتمال ذاتی وقوع معجزه، معجزه و جهان بینی نقد تاریخی، معقولیت معجزه، و معجزه و گواهی. در بخش چهارم و آخر، نویسنده مشکلات عمده در دلالت معجزه را بیان نموده و بعد از بحث روی دلالت منطقی معجزه بر وجود خدا، به صورت تفصیلی دلالت معجزه بر نبوت را بررسیده است. در آخر کتاب دو ترجمه ضمیمه کتاب شده است. ضمیمه اول، ترجمۀ بخش دهم از کتاب کاوشی در خصوص فهم بشری دیوید هیوم، فیلسوف برجسته اسکاتلندی، درباره معجزات است. ضمیمۀ دوم ترجمه مقاله‌ای است با عنوان “تفسیری نو از مقاله معجزات هیوم” که تفسیر مشهور از مقاله هیوم را به خطا می داند.